“Ε, λοιπόν, υπάρχουν και όρια!”

Της Ασπασίας Π. Μανδρέκα

Η Κλιματική Κρίση αποτελεί σήμερα μια δεδομένη και επικίνδυνη συνθήκη για τη ζωή όλων μας, ενώ, οι προβλέψεις δεν επιτρέπουν ευοίωνους όρους για το άμεσο και απώτερο μέλλον. Μια από τις επιπτώσεις της Κλιματικής Κρίσης είναι και η λειψυδρία, δεδομένου ότι οι συνέπειες αποτυπώνονται, με δραματικό τρόπο, και στον κύκλο του νερού. Η αύξηση της θερμοκρασίας, η σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων αλλά και των χιονοπτώσεων έχει επιφέρει, (ιδίως τα δύο τελευταία χρόνια), οξεία μείωση στα υδατικά αποθέματα των Ταμιευτήρων νερού, που υδροδοτούν, (κατά κύριο λόγο), την Αττική. Μιλάμε για μείωση πολλών εκατομμυρίων κυβικών ύδατος.

Για να αντιμετωπιστούν τέτοιου είδους συνθήκες αλλά και η πιθανότατη διαιώνισής τους στο μέλλον απαιτείται πρόληψη, προετοιμασία, ετοιμότητα και άμεση απόκριση για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας.

Γνωρίζαμε, λοιπόν, σε γενικό επίπεδο, ότι η Ελληνική Κυβέρνηση, ανταποκρινόμενη στις ειδικές συνθήκες και ανάγκες της κλιματικής αλλαγής, έχει προβεί στη χάραξη της Εθνικής Στρατηγικής για την Κλιματική Κρίση και για την Πολιτική Προστασία. 

Επίσης, γνωρίζαμε ότι, για το ειδικότερο πρόβλημα της λειψυδρίας, το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε στενή συνεργασία με την ΕΥΔΑΠ Α.Ε, έχει, από καιρό, καταρτίσει και υλοποιεί έναν οδικό χάρτη και ότι πρόκειται να επιλέξει τις καλύτερες λύσεις, που είναι ρεαλιστικό να υλοποιηθούν για τη διασφάλιση των αποθεμάτων νερού. Για το σκοπό αυτό έχει υποστηριχθεί, εκ μέρους των εκπροσώπων τους, ένα μείγμα βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμών μέτρων και έργων, μεταξύ των οποίων είναι μελέτες για την καλύτερη πρόβλεψη των υδρολογικών φαινομένων, μείωση των απωλειών στα δίκτυα ύδρευσης, η ενεργοποίηση γεωτρήσεων, έργα για την ενίσχυση των υφιστάμενων Ταμιευτήρων, επαναχρησιμοποίηση – ανακύκλωση ύδατος για βιομηχανική χρήση και άρδευση καθώς και για εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, η βέλτιστη διαχείριση ομβρίων υδάτων και η αφαλάτωση, ιδίως με χρήση πράσινων, ενεργειακών πόρων.

Όπως, προανέφερα, όλα αυτά, γενικώς, τα γνωρίζαμε, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο. Όμως, οφείλω να ομολογήσω ότι έμεινα εμβρόντητη, όταν διάβασα το άρθρο με τίτλο: «Θίσβη, Ιτέα και Λαύριο οι περιοχές που προκρίνονται για μονάδες αφαλάτωσης», που δημοσιεύθηκε στην οικονομική και πολιτική ηλεκτρονική εφημερίδα ENERGYGAME.GR, η οποία ανήκει στον Όμιλο των Παραπολιτικών. 

Στο συγκεκριμένο άρθρο, που υπογράφεται από τη δημοσιογράφο, κα Ιωάννα Κωσταδήμα, αναφέρεται ότι η θίσβη, η Ιτέα και το Λαύριο βρίσκονται στο επίκεντρο του σχεδιασμού για την εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης, καθώς προκρίνονται, σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr, ως οι επικρατέστερες μεταξύ έξι συνολικά περιοχών που εξετάζει η ΕΥΔΑΠ. Οι αφαλατώσεις – συνεχίζει το άρθρο – αντιμετωπίζονται πλέον ως «στρατηγική εφεδρεία» για την ενίσχυση της υδροδότησης της Αττικής σε μια περίοδο που η κλιματική αλλαγή, η παρατεταμένη ανομβρία και η αυξανόμενη κατανάλωση εντείνουν τις πιέσεις στο υδροδοτικό σύστημα της Πρωτεύσουσας. Ο Χάρης Σαχίνης διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ αναφερόμενος πρόσφατα στο ενδεχόμενο αξιοποίησης της τεχνολογίας αφαλάτωσης …… κ.λ.π.

Στην τελευταία, μάλιστα, παράγραφο του άρθρου αυτού, που μάς αφορά αποκλειστικά, αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «η ΕΥΔΑΠ Α.Ε εξετάζει και την ανάπτυξη μονάδων αφαλάτωσης με έμφαση στο υφάλμυρο νερό, το οποίο απαιτεί μικρότερο ενεργειακό κόστος επεξεργασίας σε σχέση με τη θαλασσινή αφαλάτωση. Για παράδειγμα η εγκατάσταση μονάδας αφαλάτωσης υφάλμυρου νερού είναι η Ιτέα, κοντά στην Κίρρα, λόγω της προσβασιμότητας σε υφάλμυρα αποθέματα. Η επιλογή της Ιτέας βασίζεται στο χαμηλότερο κόστος ενεργειακής επεξεργασίας του υφάλμυρου νερού, το οποίο είναι σημαντικά μικρότερο σε σύγκριση με τη θαλασσινή αφαλάτωση. Το εκτιμώμενο κόστος επεξεργασίας ανέρχεται σε 30-35 λεπτά ανά κυβικό μέτρο, που αντιστοιχεί περίπου στο 1/3 του κόστους της παραδοσιακής αφαλάτωσης θαλασσινού νερού».

Μετά από αυτά, λοιπόν, και άν ισχύει το σχετικό δημοσίευμα, το μόνο ξεκάθαρο είναι ο λόγος που η ΕΥΔΑΠ Α.Ε, – προφανώς, με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου, – επέλεξε την Ιτέα και στην ουσία την Κίρρα, για την εγκατάσταση μονάδας αφαλάτωσης και αυτός δεν είναι άλλος από την εξασφάλιση μειωμένου κόστους για αυτήν, (ΕΥΔΑΠ Α.Ε), και, κατ’ επέκταση, μεγαλύτερου κέρδους. 

Περαιτέρω, όμως, τα ερωτήματα, που αβίαστα προκύπτουν, είναι αμείλικτα:

Το μοναδικό κριτήριο για τη λήψη απόφασης για την εγκατάσταση μια τέτοιας μονάδας σε έναν τόπο και προκειμένου να εξυπηρετηθεί και πάλι η Αττική, είναι το κέρδος της ΕΥΔΑΠ;

Άν αληθεύει το περιεχόμενο του δημοσιεύματος, η σχεδιαζόμενη εγκατάσταση είναι σε γνώση των εκπροσώπων της Φωκίδας, ήτοι του Βουλευτή του Νομού, του Περιφερειάρχη, του Αντιπεριφερειάρχη, του Δημάρχου Δελφών, του Δημοτικού Συμβουλίου, ή άλλου σχετικού με το αντικείμενο φορέα;

Ρωτήθηκε κάποιος; Άν ρωτήθηκε, οι πολίτες γιατί δεν το γνωρίζουν;

Άν δεν ρωτήθηκε κανείς, πώς είναι δυνατόν να αποφασίζουν για εμάς, χωρίς εμάς και, μάλιστα, διατρανώνοντας πώς το μόνο που τούς απασχόλησε για τη λήψη της απόφασης είναι η εξοικονόμηση ενέργειας και κόστους και κατ’ επέκταση η αύξηση των κερδών τους;

Θα εγκαταστήσουν μονάδα αφαλάτωσης στην Κίρρα, για την οποία όλοι μας επιδιώκουμε, μαζί με την Ιτέα, να δοθεί Τουριστική ώθηση και τη στιγμή που ο Δήμος Δελφών, στα πλαίσια του ΤΠΣ, έχει αποφασίσει και έχει ήδη υποβάλλει προς έγκριση Πρόταση για τη δημιουργία Ζώνης ήπιας Τουριστικής Ανάπτυξης, στη μοναδική ακάλυπτη περιοχή της Κίρρας, στη θέση «Αρμύρες» καθώς και Πρόταση για τη χωροθέτηση του Συνεδριακού Κέντρου, την κατασκευή του οποίου έχει εξαγγείλει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός;

Θεωρώ, δε, πώς δεν θα ήταν δόκιμο και βάσιμο να επικαλεστεί κανείς για τη συγκεκριμένη απόφαση το «Δημόσιο Συμφέρον», γιατί θα λάβει την απάντηση, που έχει στα χείλη του κάθε πολίτης της Φωκίδας: Η Φωκίδα έχει προσφέρει υπερβολικά πολλά για το Δημόσιο συμφέρον και, ειδικότερα, για την υδροδότηση, μέσω του φράγματος του Μόρνου, του Λεκανοπεδίου της Αττικής, όπου κατοικεί ο μισός πληθυσμός της Ελλάδας και, μάλιστα, χωρίς να λάβει ποτέ κανένα αντισταθμιστικό όφελος.

Η Φωκίδα έχει δώσει δυσανάλογα πολλά για αυτό που ονομάζεται Δημόσιο Συμφέρον σε σημείο που έχει γίνει υπέρβαση ορίων στην περίπτωσή της, συγκριτικά με τις δυνάμεις του Νομού και τις δυσμενείς επιπτώσεις, που μέχρι σήμερα τον ταλανίζουν, ενώ, ταυτόχρονα, το χρέος της ΕΥΔΑΠ Α.Ε και της Ελληνικής Πολιτείας, (ανεξαρτήτως Κυβέρνησης), προς τον τόπο μας, παραμένει ακόμη ανεκπλήρωτο!

Πρέπει, δηλαδή, να θυμίσουμε, ξανά, ότι με το Φράγμα του Μόρνου, που κατασκευάστηκε 7 χιλιόμετρα δυτικά του Λιδωρικίου, με σκοπό να καλυφθούν οι ανάγκες υδροδότησης των κατοίκων της Αττικής και λειτούργησε κανονικά από το 1981, χωρίστηκε, κυριολεκτικά, η Δωρίδα στα δύο, ενώ οι αποστάσεις, μεταξύ των οικισμών, διπλασιάστηκαν;

Υπάρχει ανάγκη να ξαναθυμίσουμε ότι η κατασκευή του Φράγματος επηρέασε το περιβάλλον αλλά και την παραγωγική δραστηριότητα, καθώς τα νερά της τεχνητής λίμνης, που δημιουργήθηκε, κάλυψαν το υφιστάμενο μέχρι τότε πεδινό τμήμα της περιοχής, αποκλείοντας οποιαδήποτε καλλιέργεια και αγροτική δραστηριότητα; 

Είναι ανάγκη, μήπως, να ξαναπούμε ότι η δημιουργία του Ταμιευτήρα του Μόρνου κληροδότησε στην περιοχή και στους κατοίκους της ένα καθεστώς σημαντικών δεσμεύσεων, αναγκαίων, μεν, για την προστασία των υδάτων, αλλά δυσμενέστατων για τον ντόπιο πληθυσμό, καθώς επιβλήθηκε μια ευρύτατη Ζώνη Προστασίας, περιμετρικά της λίμνης και σε ακτίνα μήκους 1,5 χιλιομέτρων, εντός της οποίας απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα; Να θυμίσουμε, για άλλη μία φορά, ότι οι προϋφιστάμενες, από μακρού χρόνου, Κτηνοτροφικές μονάδες, που βρέθηκαν μετά την ολοκλήρωση της λίμνης, εντός της ζώνης αυτής, κατέστησαν παράνομες; Να υπογραμμίσουμε ξανά ότι, μετά από όλα αυτά, υπήρξε κύμα φυγής των κατοίκων της Δωρίδας και μετεγκατάστασή τους σε άλλες περιοχές, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθούν και να ερημοποιηθούν τα χωριά της περιοχής;

Θα πρέπει να τούς θυμίσουμε ότι υπήρξε πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας η, εκ μέρους της Κεντρικής Κυβέρνησης αλλά και της ΕΥΔΑΠ Α.Ε, απόδοση κάποιων Αντισταθμιστικών οφελών, εξαιτίας της λίμνης, και το αίτημα αυτό, πολλοί εκπρόσωποι του τόπου, – άλλοι πιο εντατικά και άλλοι λιγότερο, – το προώθησαν και διεκδίκησαν τα δίκαια; Να θυμίσουμε ότι ουδέποτε δόθηκε οποιασδήποτε μορφής ωφέλεια, είτε για την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων της Δωρίδας, είτε για την περαιτέρω αξιοποίηση της λίμνης προς όφελος και της τοπικής κοινωνίας, είτε για υποδομές, είτε για αναπτυξιακές δράσεις; 

Είναι γνωστό ότι έχει μείνει ανεκπλήρωτο το «χρέος» προς την «Υδρομάνα» της Αττικής, Δωρίδα, αλλά και προς τον Δήμο Δελφών, γιατί ας μην ξεχνάμε ότι και αυτός συνεισφέρει στο υδατικό δυναμικό της ΕΥΔΑΠ, σε αρκετά μεγάλο ποσοστό, μέσω των πηγών του, οι οποίες βρίσκονται στα δικά του διοικητικά όρια αλλά καταλήγουν τόσο στη λίμνη του Μόρνου, όσο και της Υλίκης.

Σήμερα, όμως, και ενώ, σύμφωνα με όλα τα προαναφερόμενα, ο Δήμος Δωρίδας, – ο ένας από τους δυο Δήμους της μικρής και αδύναμης Φωκίδας, – θυσιάστηκε για το Δημόσιο Συμφέρον και την υδροδότηση της Αττικής, δηλαδή την υδροδότηση του μισού πληθυσμού της Ελλάδας, υφίσταται η απαίτηση να θυσιαστεί και ο Δήμος Δελφών, η Κίρρα και η Ιτέα; 

Ε, λοιπόν, υπάρχουν και όρια! Δεν τα θέτει η ταπεινότητά μου, αλλά ο Νόμος και το Δίκιο!